ဆီးယားႏိုင္ငံႏွင့္ အာေရဗ်ကၽြန္းဆြယ္တို႔တြင္ ေကာ္ဖီကိုျမိန္ရွက္စြာေသာက္သံုးေနၾကျပီျဖစ္ေသာ္လည္း မည္
သည္႔အခ်ိန္က စတင္ေသာက္သံုးခဲ့ၾကသည္ကို အတိအက် မေျပာႏိုင္ၾကေခ်။
စတင္ေတြ႕ရွိပံု
ေကာ္ဖီကို စတင္ေတြ႕ရွိပံုအေၾကာင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ သမိုင္းပံုျပင္အေျမာက္အမ်ားရွိသည္။ (၃) ရာစု ႏွစ္ကုန္
ေလာက္တြင္အာေရဗ်မွခရစ္ယာန္ဘုန္းေတာ္ၾကီးတစ္စုသည္ ႏွိပ္စက္ညွဥ္းပန္းမႈမ်ားေၾကာင့္ အက္ဗီဆီးယား
ႏိုင္ငံရွိ ေတာေတာင္ထူထပ္ရာ ေဒသသို႔ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ့ၾကသည္။ တစ္ခါေသာ္ ထိုဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ား
ေမြးျမဴထားသည္႔ သိုးႏွင့္ဆိတ္တို႔သည္ ညေရာက္ေသာ္လည္း အိပ္စက္ျခင္းမရွိဘဲ ျမဴးထူးခုန္ေပါက္၍ သြား
လာေနၾကသည္ကို တအံ့တၾသေတြ႕ျမင္ၾကရသည္။ ညဆက္တိုက္ပင္ ထိုသို႔ျဖစ္ေနသည္႔အတြက္ ဘုန္းေတာ္
ၾကီးမ်ားသည္ သိုးႏွင့္ဆိတ္တို႔စားေသာက္ေလ့ရွိေသာ သစ္ပင္မ်ားကို လိုက္လံ စစ္ေဆး၍ စားသံုးၾကည္႔ရာမွ
အပင္တစ္မ်ိဳး၏ အရြက္ႏွင့္အသီးတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ရေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရေလသည္။ ထိုအပင္မွာ ေကာ္ဖီပင္ျဖစ္၍
ေကာ္ဖီရြက္ႏွင့္ ေကာ္ဖီသီးမ်ားကို စားသံုးမိေသာ ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားမွာ စိတ္ရႊင္ျမဴး၍ အိပ္မေပ်ာ္ႏိုင္ေအာင္
ျဖစ္ၾကရသည္ဟုဆို၏။ ထိုသမိုင္းပံုျပင္မွာ ယံုတမ္းမွ်သာ ျဖစ္ႏုိင္ေသာ္လည္း (၁၅) ရာစုႏွစ္ခန္႔က မကၠာျမိဳ႕
သို႔ဘုရားဖူးသြားၾကေသာ မြတ္ဆလင္တို႔သည္ညဘက္တရားအားထုတ္ခ်ိန္မ်ားတြင္အိပ္ငိုက္ေျပေစရန္ေကာ္
ဖီေစ့ကို ေလွာ္၍အမႈန္႔ၾကိတ္ျပီးလွ်င္ေရတြင္ေဖ်ာ္ကာေသာက္သံုးခဲ့ၾကေၾကာင္းအေထာက္အထားမ်ားရွိသည္။
ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားျခင္း
(၁၇) ရာစုသို႔ေရာက္ေသာအခါ ဥေရာပသို႔ ေကာ္ဖီေသာက္ျခင္းဓေလ့ကူးစက္လာ၍ ေကာ္ဖီဆိုင္မ်ားအႏွ႔ံအ
ျပားေပၚေပါက္လာ၏။အဂၤလန္ျပည္တြင္ေကာ္ဖီဆိုင္မ်ားကို၁၆၅၂ခုႏွစ္မွစ၍တည္ေထာင္ခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။
(၁၇)ရာစုအကုန္တိုင္ေအာင္ ဥေရာပတိုက္ရွိလူမ်ားသည္ အနံ႔အရသာႏွင့္ျပည္႔စံုေသာ မိုးကား(Mocha) ေခၚ
အာေရဗ်ေကာ္ဖီကိုသာ ေသာက္သံုးခဲ့ၾကသည္။
ေကာ္ဖီပင္ေပါက္ေရာက္ရာ ေဒသမ်ားသာ ေဒသမ်ားမွာ အေမရိကတိုက္
အလယ္ပိုင္း၊ မကၠဆီကို၊ အာေရဗ်ကၽြန္းဆြယ္၊ အာဖရိကတိုက္ႏွင့္ အိႏၷိယ ႏိုင္ငံရွိ အခ်ိဳ႕ေဒသမ်ား၊ သီဟိုဠ္
ကၽြန္း၊ ဆူမားၾတားကၽြန္း၊ ဂ်ာဗားကၽြန္း ႏွင့္ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာရွိကၽြန္းမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ (wikimyanmar)
ေအာက္ပါတို႔ကေတာ့ ဘာသာျပန္ထားတာေလးပါ။
ေကာ္ဖီသမိုင္း
ယံုတမ္းပံုျပင္အရေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေကာ္ဖီကို အီသီယိုးပီးယားမွာ ေတြ႔ရွိခဲ့တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ေကာ္ဖီ
ရိုင္းအေနနဲ႔ေပါက္ေရာက္တာပါ။ အဲဒီမွာရွိတဲ့ သိုးေက်ာင္းသားေတြက ေကာ္ဖီေစ့ေတြစားစားျပီး ညညအိပ္မ
ေပ်ာ္ဘဲျမဴးတူးလန္းဆန္းေနတဲ့သိုးတစ္အုပ္ကို သတိထားေတြ႔ရွိသြားတာက စတယ္လို႔ေျပာရမွာပါ။ ေနာက္
ယံုတမ္းပံုျပင္တစ္ခုကေတာ့ မိုခါး ဒါမွမဟုတ္ ေကာ္ဖီဆိုတဲ့နာမည္ကို ေပးပါတယ္။ အာေရဗ်လူမ်ိဳးတစ္ဦးကို
သူ႔ေနာက္လိုက္ေတြနဲ႔ အတူ သဲကႏၱာရတစ္ခုကို အစာငတ္ေသေအာင္ ျပည္ႏွင္ဒဏ္ေပးလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီ
မွာ အိုမရ္လို႔ေခၚတဲ့ အာေရဗ်တစ္ေယာက္နဲ႔ သူ႔အေဖာ္ေတြဟာ အမ်ိဳးအမည္မသိတဲ့ အပင္ကရတဲ့ အသီးကို
ျပဳတ္ျပီးစားၾကပါတယ္။ အဲဒီအသီးေတြက အာေရးဗ်ျပည္ေျပးေတြရဲ႕အသက္ကို ကယ္ႏိုင္ရံုတင္မက အနီးဆံုး
ျမိဳ႕ျဖစ္တဲ့ Mocha ျမိဳ႕ကိုပါ ဂုဏ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအျဖစ္အပ်က္ကို အစြဲျပဳျပီး အဲဒီအပင္နဲ႔ အေဖ်ာ္ရည္ကို Mocha လို႔ အမည္ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ကိုးရာစုေလာက္က မြတ္ဆလင္မ္ကမၻာမွာ ေကာ္ဖီကို ေဆးအေနနဲ႔ စတင္အသံုးျပဳခဲ့ၾကတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေကာ္ဖီကို အရသာခံဖို႔နဲ႔ ေသာက္စရာေကာင္းတဲ့ အရာအျဖစ္ ၾကိဳက္ႏွစ္သက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၄ရာစုအတြင္းမွာေတာ့ အာေရးဗ် မွာ ေကာ္ဖီပင္အခ်ိဳ႕ကိုစို္က္ပ်ိဳးခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတို႔ဟာအုပ္စုလိုက္ဝင္ေရာက္စီးနင္းတိုက္ခိုက္ၾကတဲ့အခါ ေကာ္ဖီေစ့ေတြကို ဓိကအာဟာရအရင္းအျမစ္အျဖစ္ သားေကာင္ေတြရဲ႕ အဆီထဲမွာ ျမႈပ္ႏွံထားခဲ့ၾကပါတယ္။တူရကီေတြကေတာ့ ေသာက္စရာတစ္ခုအျဖစ္ေမြးစားခဲ့တဲ့ ပထမဦးဆံုးႏိုင္ငံျဖစ္ပါတယ္။တခါတရံမွာ ေလးညွင္းပြင့္၊ သစ္ၾကံပိုးေခါက္၊ ဂ်င္းမ်ိဳးႏြယ္ဝင္အပင္မ်ားထည္႔ျပီး ေခါင္ရည္ ျဖစ္ေအာင္လုပ္ၾက
ေလ့ရွိပါတယ္။၁၅ဝဝမတိုင္မီေလာက္မွာ တူရကီ၊ ေနာက္ အီတလီတို႔မွာေရာက္ရွိျပီးသြားျပီျဖစ္ပါတယ္။ ၁၇၂၀ မွာ ျပင္သစ္မရိန္းတပ္အရာရွိ GabrielMathieu deChieu ဟာ မာတီနီကာ ကို ပဲရစ္စ္ကေန ေကာ္ဖီပင္ သံုးပင္ယူလာခဲ့ပါတယ္။ ခရီးလမ္းမွာ သံုးပင္ထဲက တစ္ပင္ပဲရွင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအပင္ကေန ကမၻာသစ္ဆီကုိ ေကာ္ဖီေတြစတင္စိုက္ပ်ိဳးခဲ့ၾကတာပါပဲ။ ေကာ္ဖီဆိုင္ေတြကိုေတာ့ ႏိုင္ငံၾကီးေတြရဲ႕ ျမိဳ႕ေတာ္ ၊ ေနာက္ပိုင္းမွ ျမိဳ႕ၾကီးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၆၀၀ ျပည္႔ႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာေပါ့။ အဲဒီကေနမွ တစ္ဆင့္ အိမ္မွာေသာက္သံုးတဲ့ အထိ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေရာက္ရွိခဲ့ပါတယ္။ဒါကေတာ့ ေကာ္ဖီရဲ႕ သမိုင္းေၾကာင္းနဲ႔ လူတို႔ စတင္အသံုးျပဳေသာက္သံုးလာတဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြျဖစ္ပါတယ္။
သည္႔အခ်ိန္က စတင္ေသာက္သံုးခဲ့ၾကသည္ကို အတိအက် မေျပာႏိုင္ၾကေခ်။
စတင္ေတြ႕ရွိပံု
ေကာ္ဖီကို စတင္ေတြ႕ရွိပံုအေၾကာင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ သမိုင္းပံုျပင္အေျမာက္အမ်ားရွိ
ေလာက္တြင္အာေရဗ်မွခရစ္ယာန္ဘုန္း
ႏိုင္ငံရွိ ေတာေတာင္ထူထပ္ရာ ေဒသသို႔ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ့ၾ
ေမြးျမဴထားသည္႔ သိုးႏွင့္ဆိတ္တို႔သည္ ညေရာက္ေသာ္လည္း အိပ္စက္ျခင္းမရွိဘဲ ျမဴးထူးခုန္ေပါက္၍ သြား
လာေနၾကသည္ကို တအံ့တၾသေတြ႕ျမင္ၾကရသည္။ ညဆက္တိုက္ပင္ ထိုသို႔ျဖစ္ေနသည္႔အတြက္ ဘုန္းေတာ္
ၾကီးမ်ားသည္ သိုးႏွင့္ဆိတ္တို႔စားေသာက္ေလ့ရွ
အပင္တစ္မ်ိဳး၏ အရြက္ႏွင့္အသီးတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ရေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရေလသည္။ ထိုအပင္မွာ ေကာ္ဖီပင္ျဖစ္၍
ေကာ္ဖီရြက္ႏွင့္ ေကာ္ဖီသီးမ်ားကို စားသံုးမိေသာ ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားမွာ စိတ္ရႊင္ျမဴး၍ အိပ္မေပ်ာ္ႏိုင္ေအာင္
ျဖစ္ၾကရသည္ဟုဆို၏။ ထိုသမိုင္းပံုျပင္မွာ ယံုတမ္းမွ်သာ ျဖစ္ႏုိင္ေသာ္လည္း (၁၅) ရာစုႏွစ္ခန္႔က မကၠာျမိဳ႕
သို႔ဘုရားဖူးသြားၾကေသာ မြတ္ဆလင္တို႔သည္ညဘက္တရားအားထုတ္
ဖီေစ့ကို ေလွာ္၍အမႈန္႔ၾကိတ္ျပီးလွ်င္ေရတြ
ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားျခင္း
(၁၇) ရာစုသို႔ေရာက္ေသာအခါ ဥေရာပသို႔ ေကာ္ဖီေသာက္ျခင္းဓေလ့ကူးစက္လာ၍ ေကာ္ဖီဆိုင္မ်ားအႏွ႔ံအ
ျပားေပၚေပါက္လာ၏။အဂၤလန္ျပည္တြင္
(၁၇)ရာစုအကုန္တိုင္ေအာင္ ဥေရာပတိုက္ရွိလူမ်ားသည္ အနံ႔အရသာႏွင့္ျပည္႔စံုေသာ မိုးကား(Mocha) ေခၚ
အာေရဗ်ေကာ္ဖီကိုသာ ေသာက္သံုးခဲ့ၾကသည္။
ေကာ္ဖီပင္ေပါက္ေရာက္ရာ ေဒသမ်ား
အလယ္ပိုင္း၊ မကၠဆီကို၊ အာေရဗ်ကၽြန္းဆြယ္၊ အာဖရိကတိုက္ႏွင့္ အိႏၷိယ ႏိုင္ငံရွိ အခ်ိဳ႕ေဒသမ်ား၊ သီဟိုဠ္
ကၽြန္း၊ ဆူမားၾတားကၽြန္း၊ ဂ်ာဗားကၽြန္း ႏွင့္ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာရွိကၽြန္းမ်ားျ
ေအာက္ပါတို႔ကေတာ့ ဘာသာျပန္ထားတာေလးပါ။
ေကာ္ဖီသမိုင္း
ယံုတမ္းပံုျပင္အရေျပာရမယ္ဆိုရင္
ရိုင္းအေနနဲ႔ေပါက္ေရာက္တာပါ။ အဲဒီမွာရွိတဲ့ သိုးေက်ာင္းသားေတြက ေကာ္ဖီေစ့ေတြစားစားျပီး ညညအိပ္မ
ေပ်ာ္ဘဲျမဴးတူးလန္းဆန္းေနတဲ့သို
ယံုတမ္းပံုျပင္တစ္ခုကေတာ့ မိုခါး ဒါမွမဟုတ္ ေကာ္ဖီဆိုတဲ့နာမည္ကို ေပးပါတယ္။ အာေရဗ်လူမ်ိဳးတစ္ဦးကို
သူ႔ေနာက္လိုက္ေတြနဲ႔ အတူ သဲကႏၱာရတစ္ခုကို အစာငတ္ေသေအာင္ ျပည္ႏွင္ဒဏ္ေပးလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီ
မွာ အိုမရ္လို႔ေခၚတဲ့ အာေရဗ်တစ္ေယာက္နဲ႔ သူ႔အေဖာ္ေတြဟာ အမ်ိဳးအမည္မသိတဲ့ အပင္ကရတဲ့ အသီးကို
ျပဳတ္ျပီးစားၾကပါတယ္။ အဲဒီအသီးေတြက အာေရးဗ်ျပည္ေျပးေတြရဲ႕အသက္ကို ကယ္ႏိုင္ရံုတင္မက အနီးဆံုး
ျမိဳ႕ျဖစ္တဲ့ Mocha ျမိဳ႕ကိုပါ ဂုဏ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအျဖစ္အပ်က္ကို အစြဲျပဳျပီး အဲဒီအပင္နဲ႔ အေဖ်ာ္ရည္ကို Mocha လို႔ အမည္ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ကိုးရာစုေလာက္က မြတ္ဆလင္မ္ကမၻာမွာ ေကာ္ဖီကို ေဆးအေနနဲ႔ စတင္အသံုးျပဳခဲ့ၾကတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေကာ္ဖီကို အရသာခံဖို႔နဲ႔ ေသာက္စရာေကာင္းတဲ့ အရာအျဖစ္ ၾကိဳက္ႏွစ္သက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၄ရာစုအတြင္းမွာေတာ့ အာေရးဗ် မွာ ေကာ္ဖီပင္အခ်ိဳ႕ကိုစို္က္ပ်ိဳး
ေလ့ရွိပါတယ္။၁၅ဝဝမတိုင္မီေလာက္မွာ တူရကီ၊ ေနာက္ အီတလီတို႔မွာေရာက္ရွိျပီးသြားျ
သူငယ္ခ်င္းေရ ဗဟုသုတရလို႔ေက်းဇူးပါဗ်ိဳ႕။
ReplyDeleteအင္းဖတ္ရင္းနဲ႔ ေကာ္ဖီေသာက္ခ်င္စိတ္ေတြေပါက္လာတယ္
ReplyDeleteေကာ္ဖီဆို၇င္ ခါးခါးေသာက္မိတယ္
ReplyDeleteငါေကာ္ဖီကို ကေလးဘ၀ကတည္းက ျကိုက္ခဲ႕တာကြ ငါကျကိုက္႔တဲ႔
ReplyDeleteေကာ္ဖီအေျကာင္းေလးကိုသိခြင္႕ရတဲ႔အတြက္ မင္းကို ထာ၀ရခင္ေနမွပါ
မေတြရတာေတာင္ျကာသြားျပီဗ်ာ ေနေကာင္းပါစ အစ္ကိုက်ြန္ေတာ့ေကာင္မေလးက က်ြန္ေတာ္ ေကာ္ဖီေသာက္တာမျကိုက္လို့ျဖတ္ထားတာ တစ္လရွိသြားျပီဗ်။။။။
ReplyDeleteေကာ္ဖီခါးကိုသာၾကိဳက္တရ္
ReplyDeleteခုမွ ေကာ္ဖီ သမိုင္းဖတ္လိုက္ရတရ္
ေက်းဇူးတင္ပါတယ္...
ေကာ္ဖီဆိုရင္ခါးခါးေသာက္ပစ္မယ္ ..ဟဲဟဲ ရည္းစားေလးငါ့ကုိေကာင္ဖီတိုက္ဟာ ငါေသာက္ခ်င္လာပီ
ReplyDeleteငါ့လည္းေကာ္ဖီတိုက္မယ္ဆိုျပီးေတာ့နင့္ကုိေခၚေတာ့ဘူးေသာက္ခ်င္ပါတယ္ဆိုမွ x(
ReplyDelete